بازگشت به گذشته یادآور اصل طراز در متمم قانون اساسی مشروطیت بود که در همان آغاز به پایان رسید و جز ذکر آن در متون حقوقی و تاریخی اثری از آن به چشم نمی‌خورد.
اگر اصل طراز پاسداری فقیهانه مصوبات مجلس را مقرر می‌داشت، اصل 72 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پاسداری حقوقی اصول قانون اساسی را نیز دربردارد و از این لحاظ جامع‌تر از متمم قانون اساسی مشروطیت شد و این خود حاکی از اهمیتی است که مؤسسین قانون اساسی پس از انقلاب اسلامی برای این نهاد جدید قائل بودند.
صیانت از موازین شرع و دیده‌بانی اصول قانون اساسی کار ویژه اصلی است که برای نهاد جدید شورای نگهبان پی‌ریزی شد و البته رفتار این شورا ماندگاری آن‌را تضمین کرد.
اگرچه در کنار انجام این مهم، تفسیر اصول قانون به‌جهت جلوگیری از برداشت‌های ناصواب و نیز دیده‌بانی انتخابات سراسری و سرنوشت‌ساز نیز بر دوش این 2نهاد گذارده شد، لیکن صیانت از موازین شرع و اصول قانون اساسی همچون رودی جاری در بستر تاریخ انقلاب اسلامی استمرار دارد، اما دو دیگر هرازگاهی ضرورت وجودی می‌یابند.
پاسداری از موازین دینی، صیانت از اصول قانون اساسی و نظارت بر انتخابات سرنوشت‌ساز و سراسری کشور، سه‌گانه‌ای است که دیده‌بان قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان وظایف اصلی برعهده دارد که هرکدام آثاری بس عظیم بر جریان حاکمیت دینی و مردم‌سالاری در کشور دارند. اما نکته‌ای که شاید مهم‌تر از اصل وجود این نهاد باشد راز اعتبار و ماندگاری این نهاد است.
به‌راستی کدامین ویژگی موجب شده تا نهادی پایا و معتبر اینگونه ادامه حیات دهد؟
نگاهی بر عملکرد حدود 3 دهه این نهاد بیانگر این است که شورای نگهبان هیچ‌گاه تابع جریانات سیاسی نبوده و یا تحت نفوذ افراد و جناح‌ها قرار نگرفته و همیشه ایام بر استقلال رأی خود تکیه کرده است.
راز این اعتبار در استقلال شورا نهفته است که در تعاملی مثبت با قوای سه‌گانه بر عملکرد آنها در حوزه قانون اساسی نظارت کرده و در هنگام ورود نمایندگان مجلس و یا رؤسای جمهوری به گردونه انتخابات با روش کنترل مؤثر و جامع خود تلاش می‌کند از ایجاد انحراف در قانون اساسی جلوگیری کند.
استقلالی که علاوه بر اعتبار بخشیدن، پایایی شورا را نیز دربردارد و ازاین‌رو وجود این نهاد می‌تواند تضمینی باشد بر اسلامیت و جمهوریت نظام جمهوری اسلامی ایران.
* سخنگوی شورای نگهبان
